مسائل اصلی هرمنوتیک از منظر استاد خسروپناه

 

پنج مرحله ای  که ناظر به سیر تحول و پیشینه هرمنوتیک است،تقدیم حضورشما میکنیم

 

حقیقت و ماهیت فهم: هایدگر  از ساختار وجودی انسان با تلقی خاصی از فهم و تقدم آن بر زبان و حتی بیان، حقیقت فهم را نوعی تلاقی دو افق معناییبین مفسر و متن دانست. در این جا این سوالات مطرح میشود:

آیا مفسر بدون پیش فرض ، قادر به یافتن فهمی از پدیده خواهد بود یا نه؟آیا اصولا اگر پیش فرض لازم است،پیش داوری هم لازم است،چون هر پیش داوری ای پیش فرض هست اما هر پیش فرضی ،پیش داوری نیست.گستره این پیش فرض ها چقدر است؟ آیا فهم، بدون پیش فرض تحقق پیدا میکند؟آیا فهم بدون پیش داوری تحقق پیدا می کند؟فهم مربوط به متن است یا گوینده متن؟ اساسا آیا متن، یک معنای نهایی دارد یا می توان بی نهایت معنا را به متن معینی نسبت داد؟آیا عملیات فهم پایان پذیر است؟تمامی این پرسش ها مربوط به ماهیت فهم هستند.

قواعد و روش شناسی فهم ضابطه مند: ایم مباحث بیشتر مربوط به حوزه هرمنوتیک روش شناختی است. با چه قواعد ، اصول و روش هایی باید متن را فهمید؟قواعد به سه دسته تقسیم می شود:قواعد استخراجی، قواعد استفهامی و قواعد تطبیقی.منطق فهم زبان چیست؟در میراث گذشته و حال ما مباحثی تحت عنوان علم اصول فقه وجود دارد که بخشی از آن به مباحث الفاظ اصول باز میگردد،چنین مباحثی مربوط به قواعد و روش شناسسی فهم است.

اهداف  فهم : آیا غرض فهم، ی فهمنده و رفع  ابهامات و دغدغه های اوست یا هدف آن،مربوط به مراد مولف و متکلم است؟گاهی نیز ممکن است گفته شود هدف فهم ، کشف معنای متن است.چه بسا متن معنایی داشته باشد که متکلم آن را اراده نکرده است.متن می تواند یک طیف معنایی داشته باشد اما این طیف تا آنجا ادامه می یابد وآیا هر معنایی را می توان به متن نسبت داد؟گاهی نیز هدف فهم ، کارکردی است یعنی به کارگیری فهم برای ایجاد یک تفاهم و نظم اجتماعی، این کارکرد اجتماعی فهم است یا ممکن است کارکرد روان شناختی باشد یعنی هدف فهم ، از بین بردن اضطراب فرد باشد.

شرائط وموانع فهم: اگر قائل به فهم صحیح و سقیم باشیم، باید بگوییم چه شرائطی باعث حصول فهم صحیح و چه موانعی منجر به فهم سقیم می شود.موانعی که از دست یافتن  به مراتب بالاتر فهم جلوگیری می کند، چیست؟

معیار یا بحث ارزش گذاری فهم : اگر بپذیریم که فهم صحیح و سقیم داریم ، ملاک و معیار تشخیص صحیح از سقیم چیست؟ اساسا فهم صحیح و سقیم به چه معناست و چه طور از هم قابل تشخیص اند؟آیا باید قائل به نسبی گرائی در فهم شویم یا بگوییم ساحتی از فهم معیار دارد و ساحت های دیگر ندارد؟

---

منبع : کتاب روش شناسی علوم اجتماعی صفحه 164-165